UNIX 2012, RTR 2020
Art of Learning by Doing….
‘RTR’ हा शब्द माझ्या आयुष्यात आला १२ एप्रिल २०२० या दिवशी, त्याआधी मला RTR म्हणजे काय तेही माहिती नव्हते, ना मी कधी programming केले होते. तरीही या RTR ने मला म्हणजेच या batch मधील विद्यार्थ्यांना काय दिलं ते बघूयात. RTR चा full form आहे Real Time Rendering, Full form माहिती होण्यापासून या प्रवासाची सुरुवात होते आणि ही सुरुवात आपल्याला एका अद्वितीय अशा विश्वात घेऊन जाते. या प्रवासामध्ये आपण काय शिकतो..? आपण शिकतो Core Graphics Programming. खरंतर Graphics Programming हे by-product आहे. आपण शिकतो ते म्हणजे Programming कसं करायचं, त्यानंतर शिकतो कि चांगलं Programming कसं करायचं, तसंच एखादी गोष्ट एकदाच पूर्णपणे शिकली तर तीच गोष्ट दुसऱ्या एखाद्या ठिकाणी शिकणे कसे सोपे जाते यातली गंमत आपण अनुभवतो. Computer च्याच भाषेत सांगायचं झालं तर, Windows मध्ये शिकलेला concept Linux मध्ये कसा असतो तोच Android किंवा macOS कसा असतो. या एकाच कोर्समध्ये आपण शिकतो Windows, Linux, Android, WebGL, macOS, iOS आणि DirectX. या सगळ्या गोष्टींचे मूळ Concepts आपण शिकतो आणि या सगळ्या technologies मध्ये आपण code हि करतो. Graphics हेच या कोर्स चं माध्यम असल्यामुळे इथे आपल्यामध्ये Artistic View develop होण्याच्या दृष्टीने आपल्याला Sketching पण शिकवलं जाते. खरंतर Sketching हा खूप मोठा topic झाला, त्यापेक्षाही साध्या आणि सोप्या अशा गोल काढण्यापासून याची सुरुवात होते, पुढे याच गोलातून आपण smiley वगैरे काढतो आणि याच basics shapes मधून पुढे OpenGL मध्ये सगळे राडे केले जातात. Sketching सुरु झालेला प्रवास पुढे अगदी 3D modelling, Lighting Models आणि एकंदरीतच सगळीकडे Artistic दृष्टिकोनातून कसे पहावे इथपर्यंत पोहोचतो. हा view आपल्याला आणखी समजण्यासाठी सर आपल्याला, चित्रपट कसे आणि कोणते पहावे, संगीत कसं ऐकावं, कसं समजून घ्यावं, पुस्तके कोणती आणि कशी वाचायची हेसुद्धा शिकवतात. या सर्व programming शिकण्याच्या process मध्ये आपण पण फक्त programming च करायला शिकतो असं नाही तर केलेल्या program ची प्रत्येक line अन line आपल्याला सरांनी समजून सांगितलेली असते, तसेच एखादी गोष्ट त्याच्या खोलात जाऊन शिकणे म्हणजे काय असते, हा अनुभव आपल्याला या course मध्ये मिळतो.
आपण programming हे Graphics च्या माध्यमातून शिकत असल्यामुळे, आपण केलेले programs पाहणाऱ्यालाही Enjoyable असतात. आपण ‘C’ सारख्या विषयाची सुरुवात त्यातल्या अगदी Variable Declaration सारख्या अतिशय basic step पासून करतो ते थेट अगदी DirectX च्या Geometry Shader पर्यंत आपली सफर घडते.
या क्लासमध्ये आपल्याला आणखीन काय मिळतं.. फक्त प्रचंड नव्हे तर महाप्रचंड knowledge. आपण दीड वर्षात जेवढा code करतो तेवढा एक हाती code क्वचितच कोणत्या कंपनीत होत असेल कारण कंपन्यांमध्ये शक्यतो libraries किंवा wrappers चा वापरत केला जात असल्यामुळे, तिथे तसाही कमीच code लिहावा लागत असेल.
या ज्ञानाव्यतिरिक्त, आपण मिळवतो, टाळ्या आणि स्वनिर्मितीचा आनंद.. कधीकधी तर संपूर्ण program नीट करूनही आपल्यासमोर screen वर येतो तो फक्त अंधार आणि अंधार.. आणि असा अंधार आपल्याला जे काही शिकवतो ना ते म्हणजे खलास असतं. याच अंधारातून आपल्या डोक्यात जो प्रकाश पडतो, तो प्रकाश पुढे कायम आपल्याला सोबत करणार असतो..
या क्लास मध्ये आपण संपूर्ण दीड वर्ष सरांच्या सानिध्यात राहतो, त्यामुळे या संपूर्ण दीड वर्षात आपल्याला एक सर्वात महत्वाची गोष्ट मिळते ती म्हणजे Live Motivation. आजकाल Youtube किंवा इतर social media platforms वर Motivate करण्याचा trend आहे, तिथे कोणीही – कोणालाही motivate करत असते, पण ‘आधी केले मग सांगितले’ या उक्तीच्याही थोडेसे पुढे जाऊन ‘आधी खूप-खूप केले आणि मग सांगितले’ यानुसार वागणाऱ्या सरांकडून दीड वर्ष Motivation मिळत राहणे हि खरोखर अलौकिक – अमूल्य गोष्ट आहे.
या दीड वर्षात आपल्याला सरांकडून मिळतात ‘असंख्य शिव्या’ (माझ्यासारखे काहीजण तर या एकाच कारणासाठी क्लास ला येतात, ज्याचं घोषवाक्य आहे “सरांकडून शिव्या खाणे हा आमचा ‘कर्मसिद्ध’ हक्क आहे”.) पण या शिव्या आपल्याला आयुष्यभरासाठी अमुलाग्र बदलतात.
दिड वर्षात या संपूर्ण क्लासमध्ये आपण एकाच विषयात खोलवर अभ्यास कसा करायचा हे शिकतो. एखाद्या विषयात बुडून जाणं हे कसं असतं याचा अनुभव आपण घेतो आणि सगळ्यात महत्वाचं म्हणजे आपण ‘शिकणं’ शिकतो. आपण हे वाचलेले अथवा ऐकलेले आहे की ‘माणूस हा आयुष्यभर विद्यार्थी असतो, त्याने आयुष्यभर शिकत राहिले पाहिजे’ या ठिकाणी आपण ‘शिकणं शिकतो’ म्हणजेच ‘जगणं शिकतो’.
हे सगळं आपल्याला शिकवण्यासाठी सर त्यांचा घाम आणि रक्त ओतत असतात आणि हे शिकत असताना आपण पण दोन गोष्टी द्यायच्या असतात त्या म्हणजे – श्रद्धा आणि सबुरी…
तसं बघितलं तर Real Time Rendering या शब्दापासून सुरू झालेला प्रवास, जेव्हा क्लास संपतो तेव्हा कोणासाठी तो Road to Richness असा झालेला असतो, कोणासाठी तो Road to Receive किंवा Road to Rejuvenate अथवा कोणासाठी तो Road to Rest in peace असाही झालेला असू शकतो.
१२ एप्रिल २०२० ला जेंव्हा हा क्लास सुरु झाला तेंव्हा सरांनी सांगितलं होतं, की OpenGL नावाचा हा एक यज्ञ मी आज सुरु करतो आहे आहे आणि या यज्ञामध्ये तुम्हाला आहूती द्यायची आहे, तुमच्या आळसाची, तुमच्या अज्ञानाची आणि तुमच्या नाकर्तेपणाची.. या दीड वर्ष मध्ये या यज्ञामध्ये ज्यांनी या गोष्टींची आहूती दिली त्यांच्या आयुष्यात चमत्कार घडला तर काहीजण मात्र स्व:ताच या यज्ञात आहूती म्हणून पडले असावेत…. असो यातला उपहास आपण सोडून देऊ पण दीड वर्षांनंतर जेव्हा हा यज्ञ पार पडतो, तेव्हा जो विद्यार्थी तयार होतो तो चांगला programmer तर झालेला असतोच पण सरांनी दिलेल्या motivation आणि guidance मुळे तो एक चांगला माणूस म्हणूनही घडलेला असतो आणि आजच्या कॉर्पोरेट जगात या विद्यार्थ्याची value काय आणि किती आहे, हे आपल्या विद्यार्थ्यांना job हे ज्या कंपन्यांमध्ये मिळतात ना त्यांची नावे पहिलीत कि ते आपोआप लक्षात येते.त्यातली महत्वाची नावे आहेत Sony, nVidia, AMD, Qualcomm, त्यानंतर Arm, intel, Philipps. या कंपन्यांमध्ये आपले विद्यार्थी हे Graphics मध्येच काम करतात, एवढेच कशाला nVidia सारख्या core Graphics कंपनीच्या CUDA samples ची GIT Repository आपला RTR 3 चा विद्यार्थी आणि RTR 4 चा Group Leader ऋत्विक चौगुले हा own करतो. हे झालं फक्त job संदर्भात, आपल्या RTR च्या विद्यार्थ्यांच्या ज्या Start Ups कंपन्या आहेत Like Void Star India, Per Pixel, या कंपन्यांशी Sony सारख्या MNCs फक्त Graphics Project साठी Tie-up करताहेत आणि त्यांना मानाने बोलावताहेत. हे घडतंय ते फक्त या सगळ्यांनी RTR ला विद्यार्थी आणि Group Leader म्हणून घेतलेल्या कष्टांमुळे. हि आहे RTR ची ताकद जी आता हळूहळू सगळ्या जगाला समजायला लागली आहे.
विद्यार्थ्यांमध्ये झालेला बदल जसा या कंपन्यांमध्ये त्यांना मिळणाऱ्या job आणि Tie-ups वरून दिसतो तसाच तो आणखी एका ठिकाणी पण दिसतो, तो बदल पहायचा असेल तर आपल्या विद्यार्थ्यांचे सोशल मीडिया वरचे About me किंवा तिथे त्यांनी ठेवलेले Status अथवा quotes पहा.. तिथे दिसेल You know nothing, Do one thing at a time and do it Good किंवा Entering into Void. एवढंच नाही तर विद्यार्थ्यांनी सुरु केलेल्या कंपन्यांची नावे सुद्धा या बदलाची पावती देत आहेत.
एका वाक्यात सांगायचं झालं तर ‘You know’ म्हणत आलेला विद्यार्थी ‘I don’t know’ असं म्हणत आता ‘गुरुकुलातील विद्यार्थी’ झालेला असतो. त्याची या technology वर, त्याच्या machine वर ‘नितांत श्रद्धा’ तयार झाली असते. त्याच्यासाठी त्याचं machine म्हणजे सचिन ची Bat झालेली असते, पंडित हरिप्रसादजींना जेवढा आदर त्यांच्या बासरीविषयी वाटतो, तेवढाच आदर त्याला या क्षेत्राविषयी वाटायला लागतो, तर पंडित शिवकुमार शर्मा ज्या नजाकतीने संतूर वाजवतात त्याच नजाकतीने तो programming करायचा प्रयत्न करतो..
आणि माझ्या मते शेवटचा मुद्दा जो VIMP नव्हे तर VVIMP आहे (VVIMP च्या खाली 27 Underlines) आणि तो म्हणजे,
RTR केलेल्या विद्यार्थ्याला आयुष्यात “वेळेची किंमत” कळालेली असते….
धन्यवाद सर…
अमित बसवेश्वर हैलकर
(RTR2020-026)